Phát huy vai trò chủ thể của nhân dân trong xây dựng nông thôn mới

Không ai có thể phủ nhận thông qua việc thực hiện Chương trình NTM đã tạo một chuyển biến cơ bản trong việc nâng cao chất lượng đời sống của người dân tỉnh Quảng Nam, cả về vật chất lẫn tinh thần, góp phần tăng thu nhập bình quân đầu người, từng bước giảm tỉ lệ hộ nghèo, thay đổi diện mạo làng quê, rút ngắn khoảng cách giữa thành thị và nông thôn, góp phần tô điểm thêm cho bức tranh toàn cảnh của quê hương. Chương trình NTM đã góp phần phát triển nhanh hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ở nông thôn, nổi bật là đầu tư phát triển giao thông nông thôn, thủy lợi, điện,… Trường học các cấp học (mầm non, tiểu học và trung học cơ sở) từng bước được xây dựng theo chuẩn, xã hội hóa. Cơ sở vật chất văn hóa được chú trọng xây dựng và nâng cấp. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao quần chúng được đa dạng hóa và đẩy mạnh. An ninh trật tự ở nông thôn được đảm bảo…

Ông Nguyễn Văn Long - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam phát biểu tại Hội nghị rút kinh nghiệm, tổ chức chỉ đạo điểm

Xác định xây dựng NTM là một chủ trương lớn của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp trong tỉnh đã phát huy vai trò tiên phong trong tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân, đồng thời cụ thể hóa thành Chương trình phối hợp, thống nhất hành động giữa MTTQ và các tổ chức thành viên. Thông qua các buổi sinh hoạt nhân dân, các hoạt động tọa đàm, sinh hoạt chi hội đoàn thể ở khu dân cư đã tập hợp được đông đảo quần chúng nhân dân cùng tham gia thực hiện tích cực. Tập trung xây dựng và nhân rộng các mô hình, nhiều cách làm sáng tạo có nội dung thiết thực, cụ thể, được hình thành. Triển khai thực hiện tốt Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh” đã tạo ra sự lan tỏa rộng khắp trong mọi tầng lớp nhân dân, làm người dân hiểu rõ mục đích, ý nghĩa, từ đó tham gia tích cực vào phong trào xây dựng NTM. Tuyên truyền, vận động người dân tháo dỡ kiến trúc, hàng quán, dịch chuyển cổng ngõ, hàng rào để hiến đất mở đường giao thông nông thôn và các công trình phúc lợi, huy động nguồn lực trong nhân dân tham gia bằng ngày công, đóng góp tiền bạc,… cùng với sự đầu tư của nhà nước góp phần xây dựng cơ sở hạ tầng NTM. Chỉ tính riêng trong giai đoạn 2011-2014, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên đã huy động trong nhân dân với nguồn lực khá lớn, với giá trị quy ra tiền là 526 tỷ/12.853 tỷ (tỷ lệ 4.1%).

Điển hình như ông Lê Tất Dũng, một người dân ở thôn Phú Lộc, xã Đại An, huyện Đại Lộc đã bỏ ra 300 triệu đồng để làm một cầu phao bắc qua sông Vu Gia cho người dân đi lại thuận tiện; ông Alăng Bhung ở thôn Anoonh, xã Anông, huyện Tây Giang là một cựu chiến binh gương mẫu trong phong trào thi đua chung sức xây dựng NTM đã tự nguyện hiến gần 2ha đất vườn, trong đó có nhiều loại cây ăn quả có giá trị đang vào mùa thu hoạch, hiến hơn 500m² ao đang nuôi cá nước ngọt có giá trị kinh tế cao, tự nguyện không nhận tiền đền bù để địa phương thuận tiện trong việc mở đường giao thông, chỉnh trang khu dân cư,… và còn rất nhiều những tấm gương điển hình khác.

Tuy nhiên trong quá trình thực hiện Chương trình NTM vẫn có những địa phương mới chỉ tập trung vào công tác xây dựng cơ bản, ít quan tâm đến việc tổ chức sản xuất, chưa chú trọng đến xây dựng mô hình sản xuất hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế ở địa phương mình để nhân rộng, giúp người dân tăng thu nhập, cải thiện đời sống; có địa phương đã huy động sức dân quá nhiều; nhiều địa phương chưa phát huy hết được công năng sử dụng các công trình phục vụ đời sống dân sinh trong việc thụ hưởng các quyền lợi về lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa và an sinh xã hội. Sản xuất tuy có chuyển biến nhưng cơ bản vẫn còn manh mún, việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất còn hạn chế, chưa tháo gỡ được khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm, hiệu quả chưa cao. Môi trường nông thôn vẫn đang là vấn đề bức xúc hiện nay, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân. Đào tạo nghề cho lao động nông thôn chất lượng thấp, lãng phí, nhất là dạy nghề cho nông dân chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của nền nông nghiệp hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao. Một số địa phương chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, ý nghĩa, nội dung của Chương trình NTM, thiếu chủ động, sáng tạo trong quá trình tổ chức thực hiện, vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại, việc bố trí nguồn lực từ cấp trên. Cũng có nơi còn tư tưởng chạy theo thành tích trong việc xét, công nhận các xã đạt chuẩn NTM, nhân dân chưa đồng tình, ủng hộ.

Lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng của người dân đối với kết quả xây dựng NTM tại xã Trà Tân, huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam.

Xuất phát từ tình hình thực tiễn của đời sống xã hội, ngày 30/12/2016 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2540/QĐ-TTg về việc ban hành Quy định điều kiện, trình tự, thủ tục, hồ sơ xét, công nhận và công bố địa phương đạt chuẩn NTM, địa phương hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020 (Quyết định 2540); trong đó giao cho MTTQ cấp huyện chủ trì, phối hợp MTTQ xã và các tổ chức chính trị - xã hội của xã tiến hành lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân trên địa bàn xã đối với việc đề nghị xã đạt chuẩn NTM; Thủ tướng Chính phủ đề nghị Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam hướng dẫn nội dung, cách thức, quy trình lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân đối với kết quả xây dựng NTM ở cấp huyện, xã; cơ quan Trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội đẩy mạnh chỉ đạo các tổ chức cấp dưới tích cực tham gia phản biện, góp ý kết quả xây dựng NTM ở địa phương.

Thực hiện Hướng dẫn số 78/HD-MTTW-BTT ngày 24/4/2017 của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam đã ban hành Hướng dẫn số 41/HD-MTTQ-BTT ngày 17/7/2017 về nội dung, cách thức, quy trình lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân đối với kết quả xây dựng NTM ở cấp xã, cấp huyện. Đã tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn và tổ chức đối thoại với người dân ở 11 xã đang phấn đấu về đích NTM năm 2017. Đây là một chủ trương có ý nghĩa chính trị - xã hội quan trọng, góp phần nâng cao dân chủ hóa trong đời sống xã hội, đặc biệt là quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với việc lắng nghe ý kiến và tôn trọng nguyện vọng, tình cảm của người dân; phát huy vai trò, trách nhiệm và chức năng giám sát, phản biện của MTTQ; làm cho việc xét, công nhận và công bố địa phương đạt chuẩn NTM đảm bảo tính khách quan, thực chất, tránh hình thức.

Qua quá trình quán triệt, hướng dẫn, tổ chức thực hiện, triển khai trên 11 xã thuộc 06 huyện trên địa bàn tỉnh, hiện nay việc lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân đã có những kết quả bước đầu:

- Xã Tam Thanh, thành phố Tam Kỳ là địa phương đầu tiên của tỉnh Quảng Nam đã hoàn thành xong việc lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân về kết quả xây dựng NTM năm 2017. Với ý kiến của 1.002/1.631 hộ dân (tỷ lệ 61,4%), tất cả các câu hỏi đều đạt tỷ lệ cao, kết quả từ câu 1 đến câu 16 có 8 câu người dân đánh giá hài lòng, đạt tỷ lệ từ 99% trở lên, thấp nhất là câu 10 đạt tỷ lệ 92,1%. Câu 17 được sự hài lòng của 99,6% số hộ dân tham gia trả lời.

- Xã Tam Giang, huyện Núi Thành (xã làm điểm cho Trung ương) đã hoàn thành xong việc lấy ý kiến của 1.193/1.778 hộ dân (tỷ lệ 67,1%). Kết quả từ câu 1 đến câu 16, có câu số 5 người dân đánh giá hài lòng đạt tỷ lệ 100%; các câu còn lại đạt tỷ lệ rất cao, thấp nhất là câu 9 đạt tỷ lệ 87,01%. Câu 17 được sự hài lòng của 99,7% số hộ dân tham gia trả lời.

- Xã Trà Tân, huyện Bắc Trà My cũng đã hoàn thành xong việc lấy ý kiến của 366/587 hộ dân (tỷ lệ 62,4%). Kết quả từ câu 1 đến câu 16, có câu số 5 người dân đánh giá hài lòng đạt tỷ lệ 100%; các câu còn lại đạt tỷ lệ rất cao, thấp nhất là câu 9 đạt tỷ lệ 94,5%. Câu 17 được sự hài lòng của 99,5% số hộ dân tham gia trả lời.

Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Tam Kỳ, huyện Núi Thành và huyện Bắc Trà My đang hoàn chỉnh hồ sơ gửi cấp có thẩm quyền đề nghị công nhận xã Tam Thanh (thành phố Tam Kỳ), xã Tam Giang (huyện Núi Thành) và xã Trà Tân (huyện Bắc Trà My) đạt chuẩn xã nông thôn mới năm 2017.

- Khu dân cư thôn Linh Cang, xã Bình Phú, huyện Thăng Bình (xã làm điểm cho Trung ương) đã tổ chức lấy ý kiến của 72/76 hộ dân (tỷ lệ 94,7%); kết quả từ câu 1 đến câu 16 có 9 câu người dân đánh giá hài lòng, đạt tỷ lệ 100%, các câu còn lại đạt tỷ lệ rất cao, thấp nhất là câu 4 và câu 9 đạt tỷ lệ 97,2%. Câu 17 được sự hài lòng của 98,61% số hộ dân tham gia trả lời…

Trên cơ sở kinh nghiệm của các Khu dân cư, địa phương đã báo cáo và Kết luận của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tại các Hội nghị rút kinh nghiệm tổ chức theo khu vực ở các huyện Núi Thành (ngày 13/11/2017) và huyện Thăng Bình (ngày 15/11/2017), Ủy ban MTTQ Việt Nam các địa phương cần tập trung tham mưu cho cấp ủy, phối hợp chặt chẽ giữa MTTQ với chính quyền và các tổ chức thành viên để thực hiện tốt việc lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân đối với kết quả xây dựng NTM năm 2017. Đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, quán triệt, hướng dẫn trong hệ thống MTTQ và các tầng lớp nhân dân các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của các cấp, nhất là: Quyết định 2540; các Quyết định của UBND tỉnh: Số 756/QĐ-UBND ngày 13/3/2017 Ban hành Bộ tiêu chí về xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2017-2020 thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam và Số 2663/QĐ-UBND ngày 26/7/2016 Ban hành Bộ tiêu chí “Khu dân cư NTM kiểu mẫu” trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, giai đoạn 2016-2020 và Hướng dẫn số 41/HD-MTTQ-BTT ngày 17/7/2017 của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nội dung, cách thức, quy trình lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân đối với kết quả xây dựng NTM ở cấp xã, cấp huyện. Xây dựng kế hoạch chặt chẽ, phân công trách nhiệm cụ thể, chuẩn bị các điều kiện con người, kinh phí, cơ sở vật chất chu đáo để tổ chức thực hiện tốt, đảm bảo nguyên tắc, đúng quy trình, hình thức linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế địa phương,… Việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân phải phát huy dân chủ, đúng thực chất, đánh giá khách quan kết quả đạt được, phù hợp với tâm tư, nguyện vọng, mong mỏi của người dân; góp phần quan trọng vào sự thành công của Chương trình NTM./.

Nguyễn Văn Long - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam